Patrzymy na kogoś i rozpoznajemy w nim bliską nam osobę, obserwujemy pejzaż z tarasu widokowego i zachwycamy się jego pięknem. Potrafimy zasłuchać się w dźwięcznym śpiewie ptaków lub wzruszyć, gdy nasze dziecko deklamuje wierszyk w szkolnym przedstawieniu. A czy zapachy potrafią równie mocno wpływać na nasz sposób postrzegania i emocje?
Nieważne czy będą to perfumy, które stworzył Tom Ford, czy aromat domowego obiadu, naukowcy udowodnili, że zapach potrafi intensywnie wpływać na naszą percepcję i stany emocjonalne. Może on zmieniać reakcje fizjologiczne organizmu, zwiększając wydzielanie enzymów, podnosząc tętno czy ciśnienie krwi. Zapach może powodować radość, niepokój, rozdrażniać i uspokajać. Z powodzeniem wykorzystują to od dłuższego czasu specjaliści od marketingu, rozpylając w marketach, drogeriach i sklepach spożywczych różnorodne wonie, które mają na celu zwiększenie chęci kupowania u klientów.
Jak działają na nas zapachy?
Po wielu doświadczeniach udało się ustalić, że zapach mięty, rozmarynu i tymianku mają działanie orzeźwiające. Warto wspomnieć, że dwa z wymienionych ziół, czyi rozmaryn i tymianek były podstawą „Wody Królowej Węgier”, czyli pierwszych, europejskich perfum na bazie alkoholu. Za ich twórczynię uważa się Elżbietę Łokietkównę, a produkcja trwała nieprzerwanie do XIX wieku. Ostatnio ponownie próbuje się ją przywrócić.
Jak działają na nas inne aromaty? Cytrusy, bazylia i cynamon pomagają się odprężyć, a imbir i czekolada sprzyjają romantycznym spotkaniom. Niestety istnieje również szeroka grupa zapachów, które wpływają na nas negatywnie, budząc obrzydzenie lub inne negatywne stany jak depresja, lęk lub agresja.
Intensywność odczuwania zapachu nie zależy jednak wyłącznie od emocji. Wpływa na nią zarówno budowa anatomiczna każdego z nas (a potrafimy bardzo się różnić między sobą!), jak i warunki zewnętrzne, na przykład temperatura – im wyższa tym łatwiej woń będzie się roznosić w powietrzu. Negatywny tego skutek mógł zauważyć, każdy w ciepły dzień, gdy obok nas przechodził ktoś zbyt obficie skropiony perfumami.
Emocje a umysł człowieka
Już w 1924 roku naukowiec zajmujący się fizyką i chemią E. E. Free stwierdził, że większość ludzkich reakcji na zapachy wynika z wpływu emocji na naszą podświadomą część umysłu.
Współcześnie przeprowadza się badania z zakresu psychologii emocji, które dowodzą, że istnieje związek pomiędzy emocjonalnością człowieka i jego ulubionymi zapachami. Wszystko wiąże się z potrzebami uczuciowymi człowieka, który podświadomie dąży do otaczania się dokładnie tymi zapachami, które mogą wywołać potrzebne w danym momencie emocje.
Emocjonalne wspomnienie zapachów
Każdy z nas może przekonać się, jak wielkie znaczenie ma związek emocji z pamięcią zapachową. Wystarczy przywołać w pamięci dzieciństwo i zapach babcinej szarlotki lub zapach perfum ukochanej osoby. Od razu zapach połączy się w naszym umyśle z konkretnym uczuciem – nostalgii, tęsknoty lub miłości. Jest to pamięć gromadzona w naszej podświadomości, dlatego tego typu wspomnienia w ogromnej większości mogą nas najść zupełnie niespodziewanie i w różnych sytuacjach.
Zapach jest jednym z istotnych elementów naszej tożsamości. Podobnie jak inne zmysły ma silny związek z naszymi emocjami i pamięcią. Potrafi na nie wpływać, zarówno pozytywnie, jak i w mniej optymistyczny sposób. Dbajmy zatem o zapachy w naszym otoczeniu, oby w jak największej ilości były pozytywne i przynosiły wiele pięknych i aromatycznych wspomnień.
